Je staat voor de barbecue. Wat wordt het? Een heerlijke steak? Of een bewerkt product zoals een worst of burger? Kiezen is nu nog niet zo moeilijk. De keuze tussen ‘echt’ vlees en ‘kweek’-vlees op diezelfde barbecue komt er immers aan.
Lekker vlees, zonder dieren te doden of het milieu te schaden. Dat is wat kweekvlees belooft. Kweekvlees is vlees dat in een lab wordt gecreëerd op basis van dierlijke cellen. Experten en de eerste proevers verklaren dat het ongeveer even goed smaakt als echt vlees. Het product beschikt zelfs over een bloederig uitzicht en een textuur die heel erg lijkt op echt vlees.
Maar ligt kweekvlees binnenkort al op ons bord? De meeste bedrijven die betrokken zijn bij de ontwikkeling van dit nieuwe product, kweken vandaag kleine stukjes spierweefsel die ze samenvoegen tot een bewerkt product zoals een burger, worst of een nugget. In 2013 maakte de Nederlander Mark Post zo de eerste kweekvleesburger. Andere start-ups richten zich op steaks, een moeilijker procedé waarbij de verschillende weefseltypes samen moeten groeien. Die weefsels worden bijvoorbeeld gekweekt uit koeiencellen. De cellen gaan daarna in een omgeving met een ‘groeimedium’. Dat bevat voedingsstoffen en groeifactoren. Dat zijn stoffen die de groei en deling van de cellen regelen. Het kweken is vandaag technologisch haalbaar. De uitdagingen zijn echter: een plantaardig, goedkoop en makkelijk op grote schaal te produceren groeimedium vinden en een manier om het ‘vlees’ op grote schaal te produceren. En zo de prijs voor de consument op een redelijk niveau te brengen.
Wanneer bedrijven erin slagen op grote schaal kweekvlees te produceren, moeten deze nieuwe voedingsmiddelen nog langs de Europese Novel Foods-regelgeving passeren om aan te tonen dat ze voedselveilig zijn. Dat proces duurt anderhalf à twee jaar. Op dit moment zijn er nog geen aanvragen ingediend bij deze organisatie. Kweekvlees op je barbecue in zomer 2020 moet je dus nog niet verwachten. Experten vermoeden dat het over een tiental jaar in de winkelrekken (en dus op je barbecue) ligt.
Waarom kweekvlees
Volgens de FAO (Food and Agriculture Organization) moet er tegen 2050 60% meer voedsel worden geproduceerd om het stijgend aantal mensen te kunnen voeden. Maar meer veeteelt, betekent ook een hogere milieukost. Kweekvlees zou dan een alternatief kunnen zijn en de milieu-impact van de klassieke vleesproductie fors kunnen reduceren. Heel wat wetenschappers geven aan dat er goede redenen zijn om optimistisch te zijn over die impact, onder andere over het land-, water- en energiegebruik. Een andere studie leert ons dat het nooit zal lukken om de vegetarische levensstijl te veralgemenen en dat er altijd mensen vlees zullen blijven eten. Maar de studies berusten nog op veel aannames. We weten nog niet of kweekvlees op grote schaal kan worden geproduceerd, en ook of de consument-vleeseter het echt gaat lusten.
Vandaag zijn Nederlandse bedrijven zoals Mosa Meat en het Amerikaanse Memphis Meats volop bezig met de ontwikkeling. Microsoft-medeoprichter Bill Gates, Google-medeoprichter Sergey Brin en Virgin-chief Richard Branson deden al grote investeringen in kweekvlees start-ups. Ook Vlaanderen kende in 2019 3,6 miljoen euro onderzoeksbudget toe aan onder andere de start-up Peace of Meat, Solina, Nauta en Flanders Food. Peace of Meat wil bijvoorbeeld vet- en levercellen kweken. Daar kan foiegras mee geproduceerd worden en de cellen kunnen ook toegevoegd worden aan andere kweekvleesproducten, bouillon of plantaardige vleesvervangers om de smaak te verbeteren. En als de tijd rijp is, dan springen de grote vleesverwerkende bedrijven wellicht ook op de boot van het kweekvlees. En dan is het een kwestie van tijd voor je het op je barbecue kan leggen!